Onze wereld gaat veranderen door zeespiegelstijging, ontwikkelingen in de natuur en door menselijke activiteit. Het is veel wat in de ruimtelijke ordening op ons afkomt en onoverzichtelijk. En dus is er een steeds luidere roep om grootse plannen. Het lijkt ons niet de methode. Onze wereld is te complex om met een ontwerp aan te kunnen. Onze governance is bovendien niet ingesteld op het nemen van grote beslissingen.
Klimaatverandering, opwarming van de aarde en daarmee gepaard gaande zeespiegelstijging zijn even actueel als ongrijpbaar. Scepsis en traagheid liggen daarom beide op de loer. In het meerjarige project Zeelandia wordt een hypothetische zeespiegelstijging van 3 meter gehanteerd om de toekomst van Nederland te onderzoeken, zonder de (on)waarschijnlijkheid hiervan te kennen. Het is een verandering met enorme impact en dus relevant om een geleidelijke verandering te kunnen herkennen als een fundamentele omkering. Berekend is hoeveel de Zuidpool moet smelten om de oceanen van de wereld met 3 meter te laten stijgen. Het antwoord is schokkend. Met een gemiddeld ijspakket van 2200 meter dik zou een volledig gesmolten continent een wereldwijde gemiddelde zeespiegelstijging van 58m veroorzaken! Als ‘slechts’ 5% procent van het landijs van Antarctica zou smelten, zou de Noordzee stijgen tot de 3m+NAP die door Zeelandia wordt gebruikt.
Zeelandia wil regionale planning nauwkeuriger, holistischer en idealistischer maken. Eerst de waarden bepalen en dan pas het potlood pakken. Het resulteert in een nieuw door de mens gemaakt territorium op basis van coalities en veerkracht. Zowel de schaal van de zuidwestelijke delta als de aard ervan maakt het een vruchtbare grond om tegenstellingen te overwinnen en nieuwe deals te sluiten
We voorzien schaalvergroting van de landbouw, een toename van de energieproductie, woningbouw en recreatiemogelijkheden. De belofte van een ruimtelijke symbiose alles in combinatie met de incrementele aanwezigheid van water en natuurlijke (her)ontwikkeling van de delta.
Centraal staat de beslissing om niet te werken aan een groot plan (de zoveelste keer dat we het beter weten) maar een grotere gedachte. Bewustwording op basis van kennis en verbeelding, Zet de mens in het middelpunt en vraag hoe hij kan leven, overleven in veranderend klimaat en in een wereld op hol. Een antropocentrische benadering dus, hoe contrair het ook klinkt om de planeet te redden. De mens centraal, niet omdat hij als soort het meest relevant is, maar wel omdat hij het meest bepalend is.
In ruil daarvoor krijgen we onze zekerheden terug, (water)veiligheid voorop. En ons fundamentele, onbevooroordeelde gevoel dat de toekomst van ons grondgebied en zijn potentieel in onze handen ligt.
Zeelandia komt voort uit een samenwerking tussen Studio Hartzema, FeddesOlthof en Witteveen+Bos in het kader van Redesigning Deltas (RDD) opgezet door TU Delft, Deltares, WUR en PBL. We zien de Zuidwestelijke delta als een ruimtelijk laboratorium. Hier kent het land een trots want door mensenhanden uit de zee gemaakt en teruggewonnen. Systematisch zijn er in het verleden keuzes gemaakt die hebben geresulteerd in een landschap dat zich elk decennium krachtiger en veerkrachtiger toont. Het samenspel van dijken, dammen, windmolens, uitgestrekte velden en de altijd aanwezige dreiging van de woeste zee vormen een indrukwekkend samenspel. Onze delta is een fantastisch laboratorium hiervoor. Hier kan onze planningstraditie zich heruitvinden, op de schaal van de regio en met stakeholders die elkaar vinden. Het water dwingt, de tijd is rijp.
