Zeelandia – Foto Essay

ZUIDWESTELIJKE DELTA

Het beeld van de Zuidwestelijke Delta wordt herschreven. Boeren worden groter, de energietransitie zichtbaarder, de toeristen talrijker en de dorpen leger. De interactie tussen land en water wordt meer divers, nieuw landgebruik komt aan de oppervlakte en een nieuwe symbiose tussen nieuwe gebruikers en de bestaande ruimte tekent zich af. Dit foto essay verhaalt van oude zekerheden die verdwijnen en een nieuwe werkelijkheid die daarvoor in de plaats is gekomen.

Eeuwenlang was de Zeeuwse archipel een zinnebeeldende balans van socio-, agro- en biodiversiteit. Onder de eeuwige dreiging van de grillen van het water, dat wel. De ingrijpende Deltawerken na de stormvloed van 1953 hebben, in ruil voor veiligheid, met harde grenzen de natuurlijke balans moedwillig doorbroken. De binnenwateren sloegen dood achter trotse hoge dijken. De ontsluiting met dammen en wegen zorgde voor een continue groei van het toerisme terwijl een zwakke en dienstbare overheid de deuren wagenwijd heeft opengezet voor de nationale noodzakelijkheden van vooruitgang en bijbehorende infrastructuur. De veranderingen zorgen voor een gespierde landschappelijkheid waarin de dijken, dammen, torenhoge windturbines, machtige sluizen en de uitgestrektheid van het water een indrukwekkend samenspel vormen. Daar tussendoor sijpelen, in grote delen van de delta, massa’s toeristen. Ze laten ruimte voor het gevoel van een vluchtige dreiging of permanente tijdelijkheid.

En zo heeft Zeeland de illusie van een vitale landelijke regio lang in stand weten te houden. Maar hier en daar vertonen zich de barsten, als een trage ramp die zich in Zeeland voltrekt. Door een combinatie van dienstbaarheid, ingetogenheid en verdeeldheid kan de regio niet of nauwelijks weerstand bieden aan de destructieve patronen die zich sluipenderwijs in Zeeland aftekenen. De innige band tussen de dorpskernen en de omliggende landerijen, de beleving van de seizoenen, de opbrengst van noeste arbeid en de ervaring van een goddelijke voorzienigheid die eeuwenlang hun zegen gaven aan het Zeeuwse bestaan staat op losse schroeven.

Het gemak waarmee de grootsheid en diversiteit van de delta in beeld kan worden gebracht is het schrijnende spiegelbeeld van een trage ramp die zich in de regio voltrekt. De vitaliteit staat onder de druk, de perifere voordelen van de delta keren zich tegen de eigen bevolking. Datgene wat ervoor terugkomt heeft zijn eigen schoonheid en charme. De oude werkelijkheid van kleine kernen omringd door agrarische openheid en de nieuwe werkelijkheid die gretig gebruik maakt van de natuurlijke ruimte en afgelegen ligging kunnen beide niet ontkend worden. Twee waarheden op zoek naar een nieuwe werkelijkheid.