In 1995 constateerde de toenmalige premier Kok ‘Nederland is – om het in een beeld samen te vatten – één grote stad geworden, iedereen beweegt, ongevraagd kom je elkaar tegen, vaak zit je elkaar in weg.’ En inderdaad, Nederland is één van de dichtstbevolkte landen ter wereld. Kok beschreef wat veel mensen toen dachten, en wellicht sinds die tijd alleen maar nog meer zijn gaan voelen.
Wat de meeste mensen echter niet weten is dat Nederland weliswaar dichtbevolkte is, maar dat tegelijkertijd de Randstad de meest dunbevolkte metropool ter wereld is. In geen enkele stedelijke omgeving van deze omvang wonen de inwoners zo ruim. De gemiddelde Randstedeling heeft per persoon 600m2 grond tot zijn beschikking. Wat zegt dit getal? Niet zoveel. Maar ter vergelijking, in de op een na meest open stad ter wereld, Los Angeles, hebben de inwoners gemiddeld 500m2 per persoon. In andere agglomeraties zoals Berlijn, Parijs of Rome ligt dit cijfer 3 tot 5 keer lager. Toch hebben veel Randstedelingen het benauwd. Er is veel, veel van hetzelfde en het voelt soms of er geen ontkomen aan is. Blijkbaar is dichtheid niet alleen een kwestie van meten, maar ook van perceptie. De wereld is zoals we deze zien. En zoals we een schilderij zien door ervoor te gaan staan, een beeld door deze van alle kanten te bekijken, zo zien we onze omgeving door er in te bewegen.
En dus wordt ons beeld van stad en land gevormd door er in te wandelen, te fietsen en te rijden. We nemen plekken en situaties waar en middels straten en wegen worden de onderdelen van het netwerk aaneengeregen tot het beeld van het grotere geheel. Wegenpatronen rangschikken ons beeld van de werkelijkheid. Als de Randstad als één grote stad voelt hebben we de straten en verbindingen blijkbaar zo gemaakt dat deze ons de illusie van een volle metropool bezorgen.
Omgekeerd kan iedereen verhalen van prachtige stukken Randstad. Waar openheid lucht geeft of ruimtelijke samenhang ordent. Waar het landschap en het menselijk ingrijpen met elkaar in harmonie lijken te zijn. Sinds 2008 maakt Studio Hartzema foto’s van bijzondere wegen in Nederland. Panorama’s, liggend en staand, waarbij het beeld bijdraagt aan een alternerende verticale beweging van de blik. Vanaf de voorgrond omhoog en vanuit de lucht naar de horizon, waardoor een enorme dieptewerking ontstaat. Precies dat effect, dat de lengte van wegen en daarmee de vrijheid van bewegen benadrukt, is wat we zoeken.
