Rotterdam Klein&Fijn is een voorstel voor een nieuw model stadsontwikkeling. Bebouwing en openbare ruimte gaan daarbij hand in hand. De titel refereert aan de schaalgrootte van gebouwen (klein) en de inpassing ervan (fijn). Daar waar het centrum op veel plekken onsamenhangend en onverschillig is, kan architectuur bijdragen aan logische en aangename verbanden die het stedelijke netwerk versterken.
Rotterdam zet al sinds de eeuwwisseling in op een verdichting in de binnenstad en op het versterken van haar verblijfskwaliteit. Dit beleid is nog eens vastgelegd in het Binnenstadsplan uit 2008. Een toename van het aantal bewoners en een betere buitenruimte zijn noodzakelijk voor een levendiger en meer aantrekkelijke binnenstad. Verschillende verdichting strategieën worden steeds concreter. Naast grootschalige hoogbouwontwikkelingen richten de aandacht zich meer en meer op kleinschaligere initiatieven. Dat ogenschijnlijke kleine ingrepen een relatief grote kwalitatieve bijdrage aan de stad kunnen leveren, bleek al uit “De Verbonden Stad”, de “Plintenstrategie – Rotterdam op ooghoogte” en de verschillende projecten die hieruit zijn voortgekomen.
De studie “Klein en Fijn” toont het enorme potentieel aan kleinschalige verdichting locaties in de Rotterdamse binnenstad. Het onderzoek naar mogelijke structuurverrijking van de binnenstad is vooraf gegaan door een analyse van de stadsstructuur. Het heeft geleid tot een opzienbarende optelsom. De onduidelijke stadsvorm, de vele breuklijnen, de beperkte hoeveelheid straten die bovendien relatief breed zijn en als sluitstuk de onverschilligheid van de architectuur maken de stad vaak onsamenhangend en ongrijpbaar.
De studie maakt inzichtelijk dat deze, niet voor de hand liggende, kleinschalige projecten de stad méér kunnen opleveren dan enkel een kwantitatieve toevoeging van woningen. Kleine ingrepen kunnen bijdragen aan een structuurverbetering waardoor de stad aan ‘leesbaarheid’ wint. Bovendien spreken deze kleinschalige projecten op veelal bijzondere binnenstedelijke locaties een andere doelgroep aan, op zoek naar een stedelijk woonmilieu in de binnenstad. Dit is een groep die Rotterdam nu maar moeilijk aan zich weet te binden.
“Klein en Fijn” richt zich vooralsnog op de binnenstad. Gaten in de stadsplattegrond, gaten in gevelwanden; projecten waarbij de inpassing naast verdichting ook structuurversterking te bieden heeft. Daarnaast toont de studie dat andere verdichting strategieën als optoppen en hergebruik een enorme capaciteit bevatten. Een andere interessante uitkomst is de rijkdom aan geschikte Klein en Fijn-locaties in de ring van stadswijken direct rondom het centrum.
Het totaal van deze potentie van de binnenstad blijkt overweldigend te zijn. Meer dan 3 miljoen vierkante meter woningbouw kan op deze manier aan de stad worden toegevoegd. Dat zijn omgerekend 30.000 woningen! Door het structuur denken dat aan de basis ligt van Rotterdam Klein&Fijn is het aanlokkelijk geworden om de honderden kansen niet als losse mogelijkheden te zien maar in te kaderen in een visie op het functioneren van de stad en de bijdrage die (her)ontwikkeling kan leveren aan de structuur van de stad.
Uit de veelheid van projecten die voortkomen uit het vullen van de gaten, is een deel opgenomen in het projectenboek. Hiervoor heeft de gemeente Rotterdam een Klein&Fijn loket geopend. Hier kunnen architecten en ontwikkelaars terecht met kleinere stedelijke initiatieven waardoor ze niet dezelfde lange weg hoeven te doorlopen als grotere plannen.
