Hooggeachte heer Rutte

Ministerie van Algemene Zaken
Zijne excellentie M. Rutte
Postbus 20001
NL-2500 EA  Den Haag

Rotterdam 20 juni 2011

Hooggeachte heer Rutte,

Hierbij doe ik u hierbij een kopie van de open brief toekomen die door mij aan de Tweede Kamer is gestuurd.

De open brief is getiteld “Een pleidooi voor beter asfalt 2 – Hoe een weg de Randstad groener kan maken”. Het behandelt (infra)structuur als hét sturende principe voor de Randstad (fysiek, mentaal en cultureel). Tot deze aanname kom ik door een uitvoerige analyse van netwerken van wegen in het buitenland. Daaruit blijkt dat wegen de spiegel zijn van de maatschappij.

Ik denk dat dit thema u kan interesseren omdat structuren raken aan het concept van vrijheid. Vrijheid is immers geen vrijblijvendheid, maar vrijheid is ruimte scheppen voor het individu. Dat gebeurt door het stellen van kaders. In het geval van de ruimtelijke ordening moet dit dus gebeuren door middel van de aanleg van wegen. Vrijheid is geen woestijn, maar vrijheid is wel Route 66!

Ik denk dat dit thema u bovendien kan interesseren doordat in de Verenigde Staten heel bewust, door middel van het stratenstelsel, gestuurd is op het begrip gelijkheid als basis voor vrijheid. Rechte straten met een open einde zijn de fysieke condities voor vrijheid die bijvoorbeeld in een stad als New York sterk voelbaar zijn. De Open Brief gaat hier in het kort op in.

Afgelopen week presenteerde uw kabinet zijn Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte. Hierin lijken decentralisering van besluitvorming en de deregulering in open gebieden de sleutelwoorden. Daarnaast is er een bewuste inzet op het oplossen van knelpunten vooral in de Randstad.

Verrassend is dit alles niet. Immers:

• de natuurlijke centraliteit van Nederland ligt in de Randstad.
• in de Randstad bestaat altijd al een historisch gewortelde hang naar autonomie van de afzonderlijke steden.
• ons begrip van open(bare) ruimte wordt in het algemeen ingevuld als collectief bezit in plaats van staatseigendom.

Wat het kabinet voorstelt, in andere woorden, is het wederom formaliseren van de heersende cultuur in Nederland. Het is op zichzelf te prijzen dat ruimte gegeven wordt aan datgene wat van nature wil ontstaan. Echter, het is een denkfout om te denken dat Nederland en met name de Randstad geen sturing nodig heeft.

Aan de fysieke structuur van de Randstad als geheel wordt al decennialang niet meer stelselmatig gewerkt. Dat is opvallend. We wonen met 7 miljoen mensen dicht op elkaar, maar we komen er maar niet toe een Randstadplan te maken. De laatste kaart dateert uit de jaren ’60 van de vorige eeuw. Een update van deze kaart met wegen, routes en verbindingen kan ons laten zien waar we staan en waar we naar toe willen. Of dat nu een vollere of een groenere Randstad is.

Wegen maken de stad. Zonder structuur wordt de Randstad uiteindelijk inefficiënt en onbegrijpelijk. Een Randstad zonder plan is stuurloos. Voor u en uw kabinet, die vrijheid hoog in het vaandel heeft staan zal het voorwaarde scheppen voor vrijheid het moeten winnen van vrijblijvendheid.

Met iedere kabinetsperiode wordt de Randstad weer een beetje voller, dus de kansen om deze stad vorm te geven worden iedere keer kleiner. Geen reden tot capituleren, maar juist een aansporing tot actie. Structuur moet van bovenaf komen. Dus het Randstadplan zal in Den Haag moeten worden gemaakt.

Mijn pleidooi gaat naar een Randstadplan met verbanden, netwerken van wegen en structuren. Structuur als voorwaarde voor vrijheid, het zal u aanspreken!

Met vriendelijke groet, Henk Hartzema